Waarom Katten elkaar Likken voor Dominantie - Oorzaken en Betekenis Uitgelegd

Inleiding

Elke dag ziet ene kat de andere kat over de vloer lopen, en in een oogwenk begint het likken. Veel kattenliefhebbers vragen zich af of dat likken een teken van dominantie is, puur sociaal gedrag of misschien zelfs defensief gedrag. Katten likken mensen vanuit genegenheid en om te laten zien dat ze de persoon waarderen. In deze uitgebreide gids (± 2 800 woorden) duiken we diep in het kattengedrag rond likken, dominantie, stress en genegenheid. Je leert hoe je als baasje het gedrag van je kat kunt observeren zodat je weet wat je kat bedoelt, hoe je meerdere katten harmonieus laat samenleven en wanneer je het beste de dierenarts kunt raadplegen. Daarnaast geven we baasjes praktische tips voor het omgaan met hun katten.

1. Waarom katten elkaar likken – de basis

Katten likken elkaar vooral om de sociale band te versterken, elkaars geur te mengen en de vacht schoon te houden. Katten wisselen geuren uit om hun band te versterken. Dit ritueel heet allogrooming. Door dat likken herkennen katten later de vertrouwde geur van hun soortgenoten beter.

Wanneer katten in een groep katten leven – denk aan een huishouden met drie poezen en een jonge kater – zie je dat ene kat de andere kat de kop likt. Katten likken vaak elkaars koppen, wat een teken is van genegenheid. Dat kopgebied is voor een kat moeilijk bereikbaar; zo helpt ene kat de andere kat om vuil, losse haren en mogelijke parasieten uit de vacht te verwijderen. Daarnaast likken katten ook hun eigen vacht om vuil en parasieten te verwijderen, wat essentieel is voor hun hygiëne en gezondheid. Naast likken besteden katten veel tijd aan poetsen om hun vacht schoon te houden.

Feit: Tijdens allogrooming zie je vaak dat de nagels ingetrokken blijven, wat aangeeft dat er geen agressief gedrag speelt.

Het is belangrijk te weten waarom katten elkaar likken om hun gedrag goed te begrijpen.

2. Mythes over dominantie bij katten

2.1 Dominant gedrag – wat is het echt?

Internetfora staan vol verhalen over de “dominante kat” die zogenaamd de “kat dominant” speelt over de rest. In werkelijkheid bestaan bij katten geen vaste roedels zoals bij echte groepsdieren (honden, wolven). Katten zijn van oorsprong solitair, waardoor ze geen hiërarchie zoals bij andere groepsdieren hebben. Het concept alfa past simpelweg niet.

Veel gedrag dat wij als dominantie bestempelen – een kat die eten wegduwt of op de beste slaapplek springt – komt vaak voort uit frustratie, stress of de poging om een waardevolle hulpbron veilig te stellen. Katten hebben eerder een pikordehiërarchie dan een dominante hiërarchie.

2.2 Ongecompliceerd agressief gedrag vs defensief gedrag

Soms vertoont een kat fel blazen en slaan. Dat noemen gedragsdeskundigen liever “defensief gedrag” dan ongecompliceerd agressief gedrag: de kat probeert afstand te creëren, niet een rangorde af te dwingen. Defensief gedrag is vaak bedoeld om conflicten te vermijden.

Een enkele keer zie je dominant gedrag zoals boven op de andere kat gaan staan en kort bijten in de nek; toch is het doel meestal om teken te geven: laat me met rust.

3. Likken als sociaal gedrag en allopreening

1. Katten besteden gemiddeld 8 % van hun wakkere tijd aan het likken van soortgenoten.

2. Katten elkaar likken helpt om de geur van het huishouden uniform te houden.

3. Katten likken mensen (“sandpaper kisses”) om genegenheid tonen én om hun territorium subtiel te markeren. Soms vinden katten de geur of smaak van je huid gewoon lekker.

Een zachte tong over je hand is een compliment: jouw baas‑geur wordt gemengd met hun eigen geur. Wanneer je geaaid wordt en de kat begint je te likken, ervaart de kat dat als wederkerigheid. Voor sommige katten is een likje vergelijkbaar met het geven van een knuffel.

4. Tussen katten interacties – dynamiek en onderlinge relaties

Tussen katten onderling spelen zich vaak fascinerende taferelen af. De dynamiek tussen de ene kat en de andere kat is allesbehalve voorspelbaar: het hangt af van hun persoonlijkheden, eerdere ervaringen en zelfs van de samenstelling van de groep katten in huis. Wanneer een dominante kat samenleeft met andere katten, kan het voorkomen dat deze kat dominant gedrag laat zien, zoals het opeisen van de beste slaapplek of het wegduwen van een andere kat bij het eten. Soms uit zich dat in agressief gedrag, zoals slaan of bijten, maar vaak is dit eerder een reactie op stress, angst of onzekerheid dan op pure dominantie.

Katten besteden veel tijd aan sociaal gedrag, zoals elkaar likken. Katten elkaar likken is een krachtig teken van genegenheid en vertrouwen. Door elkaar te wassen, versterken ze hun onderlinge band en laten ze zien dat ze elkaar accepteren als soortgenoot. Dit gedrag zie je niet alleen bij kittens, maar ook bij oudere katten en katers. Toch kan het voorkomen dat oudere katten soms onderdanig gedrag vertonen tegenover een jonge, energieke kater, maar net zo goed kan een oudere kat juist de leiding nemen in de groep.

In huishoudens met meerdere katten kan de dynamiek soms omslaan. Eén kat kan zich dominant opstellen tegenover de andere katten, wat kan leiden tot spanningen, stress of zelfs conflicten. Katteneigenaren doen er goed aan om het gedrag tussen katten goed te observeren. Let op tekenen van stress, zoals overmatig likken of kaal likken van de vacht. Kaal likken is vaak een signaal dat een kat zich niet prettig voelt, bijvoorbeeld door angst of een gespannen sfeer tussen katten. In zulke gevallen is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen en indien nodig een dierenarts te raadplegen, zodat medische oorzaken uitgesloten kunnen worden.

De aanwezigheid van andere dieren, zoals honden, kan de onderlinge relaties tussen katten ook beïnvloeden. Een hond in huis kan extra spanning veroorzaken, zeker als de kat zich bedreigd voelt of zijn territorium wil verdedigen. Zorg daarom altijd voor een rustige introductie en voldoende veilige plekken waar katten zich kunnen terugtrekken.

Het belangrijkste voor katteneigenaren is om te begrijpen dat elke kat uniek is. Door het gedrag van je katten te observeren, kun je beter inschatten wat ze nodig hebben en wanneer er sprake is van dominant gedrag, onderdanig gedrag of gewoon sociaal contact. Zo bouw je een sterke band op met je katten en voorkom je problemen tussen katten in huis.

4. Wanneer is likken een probleem?

4.1 Kale plekken en kaal likken

Overmatig likken kan leiden tot kale plekken in de vacht of op het gezicht. Mogelijke oorzaken:

• Stress komt plotseling op doordat de kat een nieuwe kat of hond ontmoet.

• Een medische oorzaak zoals allergie of vlooien.

• Pijn diep in het hele lijf; de kat gebruikt likken als zelfkalmerend gedrag.

Ga bij twijfel naar de dierenarts; die sluit huidproblemen en allergieën uit.

4.2 Eenmaal is geen probleem, maar herhaling wel

Zie je dat ene kat constant dezelfde plek likt, of dat katten elkaars vacht likken tot er echte wondjes ontstaan? Dan is er ander probleem (jeuk, angst, overprikkeling) en heb je snel hulp nodig.

5. Oudere kat versus jonge kater – veranderend gedrag

Een oudere kat kan de jonge kater juist vaker likken om hem te kalmeren. Omgekeerd kopieert de jonge kater het wassen van het hele lijf, leert wassen en herkennen van geur. Katten leren het gedrag van likken door te observeren en te communiceren met andere katten. Bij kittens zie je dat ze vooral door spelen en observeren leren. De rol van de moeder is cruciaal in de socialisatie van kittens en het aanleren van verzorgingsgedrag. Deze overdracht illustreert hoe kattengedrag van elkaar leren.

6. Territorium, geur en wie is de baas?

Katten markeren met geur uit wangklieren, staartbasis én met speeksel. Door likken laten ze een chemische handtekening achter. Door te likken markeren katten hun territorium aan andere katten en honden. Dat lijkt misschien “kat dominant”, maar het is doorgaans simpel markeren van bezit of verwantschap.

Zorg dat er voldoende hulpbronnen zijn – voerbakken, drinkbakken, kattenbakken, slaapplaatsen – dan hoeft geen enkele kat dominant te spelen. Verdeel eten, drinken en slaapplaatsen door het hele huis om conflicten te voorkomen.

7. Defensief gedrag herkennen

• Hoge staart met dikke vacht → alarm.

• Oren plat en ogen groot → angst.

• Nagels ingetrokken of juist uitgeslagen? Dat maakt verschil tussen defensief en echt agressief gedrag.

Opvallend gedrag zoals verstoppen of agressie kan wijzen op stress.

Als katten tegelijk beginnen te likken, maar daarna ineens blazen, dan is de switch vaak stress‑gerelateerd.

8. Vijf veelgestelde vragen

8.1 Wat betekent het als een kat een andere kat likt?

Het is meestal genegenheid plus geur‑uitwisseling.

8.2 Hoe laat een kat dominantie zien?

Door lijf rechtop, oren naar voren, staart hoog, soms boven op de andere kat zitten. Een echte dominante kat is zeldzaam.

8.3 Wat betekent het als je kat je veel likt?

Ze vindt je aardig en markeert je als vertrouwde baas. Soms proef je iets zouts.

8.4 Waarom likt mijn kat mij tijdens het aaien?

Het is reciproque verzorging; de kat vertaalt jouw knuffelen naar wederzijdse vachtzorg.

9. Praktische tips voor meerdere katten

1. Plaats minimaal één kattenbak extra per kat + één.

2. Maak lekkers en spelmomenten individueel om stress te reduceren.

3. Observeren geeft inzicht: noteer in een logboek wanneer katten likken, bijten of spelen.

Zo kun je veranderen wat nodig is vóórdat het escaleert.

10. Wanneer ga je naar de dierenarts?

1. Katten likken tot bloedens toe.

2. Katten verliezen vacht in plukken.

3. Katten weigeren te eten en gaan slapen buiten hun normale plaatsen. Te veel likken kan duiden op een fysieke oorzaak zoals jeuk, voedselallergie of pijn.

Professionele hulp voorkomt verergering van stress én medische complicaties.

11. Conclusie – het volledige plaatje

Katten, katten, katten! De ene keer likken ze zacht om genegenheid te tonen, de andere keer dient dat likken als subtiele manier om te zeggen: “Dit is mijn plek, baas.”

Een kat die dominant lijkt, vertoont vaak gewoon defensief gedrag of reageert op beperkte hulpbronnen. Er zijn veel misverstanden over dominant gedrag bij katten dat vaak verkeerd wordt geïnterpreteerd door eigenaren. Veel gedrag dat als dominant wordt gezien, zoals miauwen of bijten, heeft andere motivaties. Door als baas het gedrag te observeren, de signalen te herkennen en voldoende geur-vriendelijke maatregelen te nemen, kun je het samenleven van meerdere katten harmonieus houden.

Teken van succes: als op een avond ene kat de andere kat zacht op de kop likt, draait de staart ontspannen, en gaan beide katten daarna tevreden gaan slapen – zonder enige vorm van agressief gedrag.

Snelle checklist (print‑en‑hang‑op‑de‑koelkast)

• Observeren – noteer het gedrag van elke kat minstens twee maanden lang.

• Leuke prikkels – voeg extra lekkers en interactief spel toe zodra je stresssignalen ziet.

• Vacht schoonhouden – borstel regelmatig om vuil, losse haren en klitten te voorkomen.

• Dierenarts check – bij onverklaarbare kale plekken of hardnekkig likken altijd professioneel advies inwinnen.

• Hulpbronnen – voorzie minstens één voerbak, waterbak, kattenbak en slaapplek per kat, plus één extra set.

Likken is dus veel meer dan genegenheid alleen – het is de taal waarmee katten hun wereld vormgeven. Wanneer je die taal spreekt, ben je niet zomaar de baas, maar een echte partner in hun rijke, geurige universum.