Verkoudheid bij katten: symptomen en effectieve oplossingen

Inleiding

Een verkouden kat komt vaker voor dan je denkt. Verkoudheid bij katten is een voorkomend probleem dat meestal wordt veroorzaakt door een virus, maar soms spelen bacteriën of allergieën, zoals voor dons of pollen, ook een rol en kunnen deze verkoudheidsklachten veroorzaken. Het komt niet alleen in de wintermaanden voor, maar kan het hele jaar door optreden. De volgende symptomen zie je het vaakst: niezen, loopneus, hoesten, vieze ogen, minder eetlust, soms koorts en een verstopte neus. Dit zijn typische symptomen van verkoudheid bij katten. Twijfel je? Neem dan contact op met je dierenarts voor een grondig onderzoek naar de onderliggende oorzaak.

Verkoudheid bij katten

Verkoudheid bij katten (één soort infectie van de bovenste luchtwegen) lijkt op de normale verkoudheid bij mensen, maar wordt bij katten vrijwel altijd door een feline respiratoir virus veroorzaakt. Een van de belangrijkste veroorzakers hiervan is het herpes virus (feline herpesvirus), dat langdurige ademhalingsproblemen en verkoudheid bij katten kan veroorzaken.

De meeste katten herstellen bij milde klachten binnen twee weken; houden terugkerende verkoudheidsklachten of chronisch niezen langer dan twee weken aan, dan kan er meer aan de hand zijn.

Kat verkouden: wat merk je thuis?

Een kat verkouden oogt vaak wat suf en snotteren of niezen valt meteen op. Door een verstopte neus ruikt je kat minder goed en eet hij slechter; sommige katten goed eet pas weer als de neus vrij is. Ook zie je soms hoesten, vieze ogen of een lichte koorts. Bij ernstige symptomen (niet eten, benauwdheid, hoge koorts) bel je dezelfde dag je dierenarts.

Kat verkouden symptomen

Dit zijn de typische kat verkouden symptomen:

• Acuut niezen, herhaald niezen en snotteren

• Loopneus, neus vol en "neus zit dicht"

• Vieze ogen en traanstrepen

• Hoesten, hese miauw

• Minder eetlust, lusteloosheid, soms koorts

• Geur- en smaakverlies (waardoor de kattenbak sterker gaat ruiken als je minder vaak schoonmaakt)
  Bij twijfel of bij zieke katten: raadpleeg de dierenarts.

Niesziekte bij de kat

Niesziekte bij de kat is de belangrijkste veelvoorkomende oorzaak van een voorbijgaande verkoudheid. Virussen zoals het feline herpesvirus en feline calicivirus zijn de belangrijkste ziekteverwekkers die niesziekte veroorzaken bij katten. De meeste gevallen worden veroorzaakt door het feline herpesvirus en feline calicivirus (samen vaak kortweg herpesvirus/calicivirus genoemd). Dit niesziekte virus leidt tot niezen, loopneus, vieze ogen, mondzweertjes en soms kreupelheid.

Naast deze virussen kan ook een bacterie, zoals Bordetella, de symptomen van niesziekte verergeren.

Niesziekte: besmettelijk en incubatietijd

Niesziekte is zeer besmettelijk. Katten kunnen besmet raken via direct contact met andere katten, via aerosolen tijdens acuut niezen en via besmette voorwerpen (voerbakjes, dekentjes). De symptomen starten vaak 2–7 dagen na de besmetting. Ook gevaccineerde katten kunnen niesziekte krijgen, maar meestal milder. Katten met een korte neus hebben een verhoogde kans op niesziekte. Een kat gevaccineerd blijft dus nog gevoelig, maar de vaccinatie helpt het immuunsysteem flink.

Chronische niesziekte

Bij chronische niesziekte blijven symptomen (vooral chronisch niezen en snotteren) aanhouden door blijvende dragerschap van feline herpesvirus of schade aan de neus. Sommige katten katten besmet andere katten nog maanden na herstel. Chronische verkoudheid kan daarnaast wijzen op poliepen, tumoren of een vreemd voorwerp in de neus.

Stress kan bij katten de weerstand verlagen, waardoor symptomen van chronische niesziekte kunnen terugkeren of verergeren.

Soorten verkoudheid bij katten

Er zijn grofweg twee vormen:

Acute virale infectie

Een acute virale infectie door virus (meestal feline calicivirus of feline herpesvirus) zorgt voor acuut niezen, waterige ogen, loopneus en soms koorts. Bij de meeste katten verdwijnen milde symptomen binnen 7–10 dagen.

Chronische verkoudheid

Chronische verkoudheid en chronisch niezen ontstaan door blijvende virale dragerschap, structurele problemen of bacteriële infecties als secundaire oorzaak. Denk aan een vreemd voorwerp (grasspriet) in de neus, een oude breuk, of poliepen. Een extreem kleine neus of een beschadigde keel kan bijdragen aan problemen met de neusuitvloeiing. Daarom is een grondig onderzoek door de dierenarts belangrijk.

Mogelijke oorzaken

Onder de mogelijke oorzaken vallen virus (herpes/calicivirus), bacteriële infecties, allergie (stof, rook, parfum), vreemd voorwerp, of stressgerelateerde daling van de weerstand. Een vreemd voorwerp, zoals een grasspriet in de neus, kan ook verkoudheidsklachten veroorzaken. Een lage weerstand maakt een kat verkouden sneller en kat snel ernstiger ziek.

Neusschimmel is bij de hond zelden de oorzaak van chronische verkoudheid, terwijl het bij katten wel een mogelijke oorzaak kan zijn.

Kat niest: wanneer naar de dierenarts?

Bel je dierenarts bij één of meer van deze symptomen:

• Je kat niest aanhoudend of heeft duidelijk moeite met ademhalen

• Niet eten (>24 uur) of drinken, sterke achteruitgang algehele gezondheid

• Dikke, geel/groene uitvloeiing uit neus/ogen of hoge koorts

• Chronische verkoudheid (> twee weken) of herhaald terugkeren

• Twijfel aan onderliggende oorzaak zoals vreemd voorwerp of poliep

Behandeling van verkoudheid en niesziekte

De behandeling hangt af van de oorzaak. Bij een milde infectie volstaat vaak ondersteunende zorg; bij een secundaire bacteriële infectie kan de dierenarts antibiotica inzetten. Let op: geef nooit humane middelen zoals paracetamol; dat is gevaarlijk voor katten.

Antibiotica: wanneer wel en niet

Antibiotica helpen niet tegen een virus, maar kunnen bij chronische verkoudheid met bacteriële complicaties tijdelijk verlichting geven. Bij telkens terugkerende symptomen is aanvullende diagnostiek nodig i.p.v. eindeloos antibiotica. Antibiotica hebben bij katten met chronische verkoudheid meestal slechts een tijdelijk effect.

Ondersteunende zorg thuis

• Neus en ogen 2–3× daags voorzichtig reinigen met fysiologische zoutoplossing

• Kort stomen in de badkamer (warme douche aan, kat in reismandje in de ruimte) om de verstopte neus te verlichten

• Warm, sterk ruikend voer aanbieden zodat je kat verkouden weer goed eet

• Rust, stressreductie en veel vers water

• Eventueel multivitaminen/suppletie om de weerstand te ondersteunen (in overleg met je dierenarts)

Preventie en vaccinatie

Vaccinatie biedt de beste bescherming tegen niesziekte. Jaarlijkse vaccinatie biedt de meest effectieve bescherming tegen deze ziekte. Ook gevaccineerde katten kunnen niesziekte krijgen, maar doorgaans milder en korter. Beperk contact met andere katten tijdens uitbraken en was besmette voorwerpen (bakjes, kleedjes) heet. Goede hygiëne rondom de kattenbak helpt besmetting beperken.

Preventie van besmetting: hoe bescherm je andere katten?

Wanneer één van je katten verkouden is of niesziekte heeft, is het belangrijk om te voorkomen dat andere katten in huis besmet raken. Niesziekte en verkoudheid verspreiden zich namelijk razendsnel, vooral via direct contact en besmette voorwerpen. Met de juiste maatregelen kun je de kans op besmetting en verspreiding van infecties flink verkleinen.

• Scheid de zieke kat: Zet de zieke kat tijdelijk apart van de andere katten. Zo voorkom je dat niesziekte of een acute virale infectie zich via niezen of hoesten verspreidt. Gebruik voor de zieke kat een eigen kattenbak, voer- en drinkbakjes en was deze dagelijks goed af.

• Grondige hygiëne: Reinig alle oppervlakken, speeltjes en vooral de kattenbak regelmatig met een veilig desinfectiemiddel. Besmette voorwerpen zijn een veelvoorkomende oorzaak van besmetting bij meerdere katten.

• Vaccinatie up-to-date houden: Laat al je katten tijdig vaccineren tegen niesziekte en andere ziektes. Gevaccineerde katten worden minder snel ernstig ziek en helpen de verspreiding van het niesziekte virus te beperken.

• Contact beperken: Vermijd contact tussen de zieke kat en andere katten, ook als ze gevaccineerd zijn. Dit geldt zeker bij niesziekte, omdat zelfs gevaccineerde katten nog besmet kunnen raken, al verloopt de ziekte vaak milder.

• Regelmatige gezondheidscontrole: Laat je katten regelmatig controleren door de dierenarts, zeker als je meerdere katten hebt. Zo kun je een infectie of ziekte vroegtijdig opsporen en behandelen.

• Goede ventilatie: Zorg voor frisse lucht in huis. Goede ventilatie helpt om de verspreiding van virussen en bacteriën via de lucht te verminderen.

• Weerstand ondersteunen: Geef je katten een gebalanceerd dieet, voldoende rust en beweging. Een sterke weerstand maakt de kans kleiner dat je kat ziek wordt of besmet raakt.

Door deze preventieve stappen te volgen, bescherm je niet alleen de algehele gezondheid van je katten, maar verklein je ook de kans op een uitbraak van niesziekte of verkoudheid in huis. Merk je dat één van je katten symptomen vertoont of vermoed je een besmetting? Neem dan altijd contact op met je dierenarts voor advies en een passende behandeling. Zo houd je jouw katten gezond en gelukkig!

Interactie met andere katten

Bij groepen of meerdere katten verspreidt niesziekte zich sneller. Scheid een verkouden dier, gebruik aparte voer- en drinkbakjes en ventileer goed. Zo verklein je de kans dat katten besmet raken.

Hygiëne rond de kattenbak: kleine aanpassingen, groot effect

Een schone, frisse kattenbak ondersteunt herstel en voorkomt extra irritatie van neus en ogen.

• Dagelijks scheppen en geregeld volledig verschonen: zie onze gids Hoe vaak kattenbak verschonen? (praktische tips) → lees hier

• Kies een stofvrije kattenbakvulling zodat stof geen allergie triggert of niesziekte-klachten verergert → meer over stofvrije vulling

• Overweeg een automatische kattenbak zodat het altijd schoon is en de kattenbak niet sterker gaat ruiken bij een kat verkouden → bekijk automatische modellen of dit XXL-model → zelfreinigende kattenbak

Chronische verkoudheid en vervolgonderzoek

Blijft je kat verkouden of is er sprake van chronische niesziekte/chronische verkoudheid? Dan onderzoekt de dierenarts onder narcose vaak de neus (beeldvorming, scopie) om een vreemd voorwerp, poliepen of tandproblemen uit te sluiten. Soms spelen bacteriën in biofilms mee; dan is gerichte behandeling nodig i.p.v. herhaaldelijke antibiotica.

Kat verkouden: wat kun je zelf doen?

• Bied warm, geurig voer aan tot de neus vrij is

• Maak ogen en neus schoon; houd de omgeving stofvrij

• Vermijd prikkels (rook, parfum) die allergie of niesziekte-klachten verergeren

• Beperk contact met andere katten om besmetting te voorkomen

• Volg het plan van je dierenarts nauwkeurig op

Jouw kat en herstel

De meeste verkouden katten knappen binnen 7–10 dagen op. Duurt het langer, keert het vaak terug of wordt je kat ziek met ernstige symptomen? Schakel dan je dierenarts in. Met tijdige diagnose, goede vaccinatie, slimme hygiënemaatregelen en passende zorg blijft niesziekte meestal goed beheersbaar.

Samengevat: een kat verkouden heeft vaak niesziekte door een virus (herpes/calicivirus) als oorzaak. Let op kat verkouden symptomen (o.a. niezen, loopneus, vieze ogen, hoesten), houd de kattenbak schoon, voorkom contact met andere katten, en bel je dierenarts bij ernstige of aanhoudende klachten. Zo help je jouw kat kat snel en comfortabel herstellen.